ताप्लेजुङ मुक्कुम्लुङबारे सरोकारवाला अन्तरकृया

२०७७ श्रावण १६ ताप्लेजुङ । किरात याक्थुङ चुम्लुङ जिल्ला शाखा, ताप्लेजुङले जिल्लाको शक्तिपिठ मुक्कुम्लुङ बारे शुक्रबार बिभिन्न सरोकारवालालाई सहभगि गराई अन्तरकृया गरेको छ । अन्तरकृयाको आरम्भमा किरात याक्थुङ् चुम्लुङको तर्फबाट नगर समिति सचिब ज्ञानु लिम्बू (चरपे) ले ‘प्राचीन नाम मुक्कुमलुङ हो, पाथीभरा होइन’ शिर्षकको आधार पत्र प्रस्तुत गरे । चरपेले, मुक्कुमलुङ मुन्धुमदेखि बिभिन्न आधार बारे आधार पत्रमा उल्लेख गरेका छन् । मुक्कुम्लुङ नाम पुर्नस्थापनाको आधार, महत्व र अपनत्व बारे आधार पत्र प्रस्तुत गरे । चरपेले, राजेश्वर थापाद्वारा लिखित पावन पबित्र मुक्कुमलुङमा पुस्तक, लिम्बू–नेपाली–अंग्रेजी शब्दकोषमा पनि मुक्कुमलुङ उल्लेख भएको तथ्य रहेको उल्लेख गरेका छन् । आधार पत्रमा ‘नेपालको भाषा आयोगको प्रतिवेदन २०७४ मा सुद्धिकरण र आधुनिकीकरणको नाममा कुनै स्थान वा नदिनालाको नामाङ्कन वा पुर्ननामाङ्करण गर्दा, भाषिक इतिहास वा आदिम सभ्यता र परम्परागत पहिचान मेटिनेगरि कुनै कार्य गर्न, गराउन हुँदैन ।’ उल्लेख भएको आधार पत्रमा उल्लेख छ ।

 

अन्तरकृयामा बोल्दै मुक्कुमलुङ संयुक्त संघर्ष समिति संयोजक श्री लिङ्खिमले आफूहरूलाई केहि थाहा नभएको तर, मुक्कुमलुङ नामाङ्कनमा कुनै सम्झौता नहुने प्रष्ट पारे । उनले ५ बुँदे माग पत्र पेश गर्दै, कुनै हालतमा तलमाथि नहुने बताए । राज्यले दमन गरे सिंगो समुदायको साथ प्रतिरोधमा उत्रने पनि चेतावनी दिए । आफुहरूको मुद्धामा राज्य उदासिन भएको आरोप समेत लगाए । प्रमुख अतिथि तथा नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघ जिल्ला समन्वय समिति उपाध्यक्ष ओङ्गे शेर्पाले आन्दोलनप्रति पूर्ण समर्थन रहेको बताए । उनले किरात लिम्बू समुदायको यो उचितत मागप्रति राज्यले सम्बोधन गर्नुपर्ने बताए । पहिचानको आधारमा, ऐतिहासिकताको आधारमा र रैथाने आदिवासीको भाषा, संस्कृतिको आधारमा मुक्कुमलुङ नाम पुर्नस्थापनाको आन्दोलन सान्दर्भिक भएको बताए ।

अन्तरकृयामा पाथीभरा क्षेत्र विकास समिति पूर्वअध्यक्ष सजन पौडेल र पूर्वकार्यकारी निर्देशक उदय भट्टराईको पनि उपस्थिति थियो । मुक्कुम्लुङ नाम पुर्नस्थापना सन्दर्भमा पूर्व कार्यकारी निर्देशक भट्टराईले ऐतिहासिकता, पहिचान र मुन्धुमी बिशेषताको आधारमा मुक्कुमलुङ नामाङ्कन सान्दर्भिक भएको बताए । उनले ‘जिल्लामा बसोबास गर्ने किरात लिम्बूहरूको ऐतिहासिक सँस्कृतिसँग नामको बिशेषता भएको हुनाले सान्दर्भिक छ ।’ उनले, पाथीभरामा २३० बर्षयतादेखि मात्र बलि पूजा गर्न थलिएको इतिहास भेटिएको, त्यसअघि शक्तिपिठको रुपमा मात्र मानिएको बताए । त्यस्तै पाथीभरा क्षेत्र विकास समिति पूर्वअध्यक्ष सजन पौडेलले पाथीभरालाई मुक्कुमलुङबाट नै चिनिएको तथ्य विकिपेडियामा ब्याख्या गरिएको बताए । ‘नामको बिषयमा मुक्कुमलुङ नै भए पनि फरक नपर्ने औंल्याए । तर, पाथीभरा नामाङ्कन जसले गरे पनि सुनियोजित होइन ।’ उनको जिकिर छ ।